تأثیر کرونا بر توسعه پایدار چیست؟

به گزارش کمیته ارتباطات و امور رسانه ای در صبح روز سه شنبه مورخ ۲۵ آبان ماه ۱۴۰۰ هفدهمین پژوهش کمیته آموزش و پژوهش حوزه اجرایی با موضوع تأثیر کرونا بر توسعه پایدار منتشر شد، که محتوای آن را می توانید در ذیل ملاحضه فرمایید.

تأثیر کرونا بر توسعه پایدار

توسعه پایدار از جمله مباحثی است که در چند دهه اخیر مورد توجه بسیاری از دولت مردان قرار گرفته و کشور ها برای رسیدن به جایگاه امن توسعه اقتصادی، اجتماعی بسیار تلاش می‌کنند. در این راستا برای توسعه پایدار اهدافی تعریف شده تا راه رسیدن با آن مشخص تر باشد

تحقق اهداف توسعه هزاره مستلزم اين است كه كشورها در حوزه هاي اصلي از قبيل شيوه کشورداری، بهداشت، آموزش، زيرساختها ودسترسي به بازارهاي جهاني و حفاظت از محيط زيست به حداقل هايي دست يابند. در غير اين صورت چنانچه كشوري نتواند خود رابه اين حداقل ها كه در قالب اهداف توسعه هزاره تعريف شده است برسانند، در دام فقر و تخريب فزاينده محيط زيست گرفتار ميشوندكه امكان رهايي از اين چالش اساسي براي آنها ميسر نبوده و شاهد تخريب فزاينده محيط زيست، عدم دسترسي به بازارهاي بين المللي آسيب پذيري در برابر بلاياي طبيعي، تنشهاي اجتماعي و … خواهند بود. بدون شك، بدون اتخاذ و اجراي برنامه هاي منسجم و فراگير،تحقق اهداف توسعه هزاره ناممكن بود و كشورها در چنبره فقر و توسعه نيافتگي باقي خواهند بود.

هدف اول: پایان دادن به فقر در تمامی اشکال آن و در همه نقاط

۴ میلیارد نفر در جهان (تقریباً ۵۰ درصد) به حمایت های اجتماعی دسترسی ندارند. کارگران جوان دو برابر بیشتر از کارگران میانسال در فقر مطلق به سر می برند. ۸٫۲ درصد از جمعیت جهان (۲۰۱۹) در فقر مفرط به سر می برند.

هدف دوم: پایان دادن به گرسنگی، دستیابی به امنیت غذایی و ترویج کشاورزی پایدار

۲۵٫۹ درصد از جمعیت جهان امنیت غذایی ندارند. این رقم در سال ۲۰۱۴ برابر ۲۲٫۴ درصد بود که طی ۵ سال روند افزایشی را نشان می دهد. ۲۱٫۳ درصد کودکان زیر پنج سال (۱۴۴ میلیون کودک) از کوتاه قدی رنج می برند. ۶٫۹ درصد (۴۷ میلیون) از کودکان زیر ۵ سال در جهان دچار کمبود وزن هستند.

هدف سوم: زندگی سالم و ارتقاء به زیستن در تمامی گروه های سنی

کمتر از نصف جمعیت جهان مطابق با آمارهای سال ۲۰۱۷، به خدمات سلامت و بهداشتی ضروری دسترسی دارند. شیوع ویروس کرونا، برنامه ایمن سازی دوران کودکی در ۷۰ کشورجهان را متوقف کرده است.

هدف چهارم: فراهم سازی آموزش فراگیر و با کیفیت و ترویج فرصت های یادگیری برای همگان

دستیابی به آموزش برابر و فراگیر به کندی پیش می رود و پیش بینی می شود در سال ۲۰۳۰ بیش از ۲۰۰ میلیون کودک بازمانده از تحصیل وجود داشته باشد. شیوع کرونا موجب شده است ۹۰ درصد دانش آموزان به مدرسه نروند. فقط ۶۵ درصد از مدارس ابتدایی به امکانات و تسهیلات بهداشتی جهت شستن دست ها برای مقابله با کووید-۱۹ دسترسی دارند. حداقل ۵۰۰ میلیون دانش آموز در سراسر جهان به خاطر شیوع ویروس کرونا، به صورت مجازی آموزش می بینند.

هدف پنجم: توانمندسازی زنان و دختران

پس از شیوع ویروس کرونا در جهان، خشونت های خانگی (آسیبفیزیکی،خشونتجنسی،آسیب روانی) ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده است. ۳۶ درصدازمدیران درحکومت های محلی (شهرداری وشوراهای محلی) رازنانو ۷۰ درصدازپرستاران و پرسنل مراکز بهداشتی را زنان تشکیل میدهند. بنابراین زنان درخط مقدم مبارزه با شیوع ویروس کرونا قرار دارند.

هدف ششم: ایجاد دسترسی و مدیریت پایدار آب و بهداشت برای همگان

آمارهای ۲۰۱۶ نشان می دهد، از هر ۵ بیمارستان و مراکز درمانی و مراقبتی، ۲ مرکز با کمبود تسهیلات بهداشتی و آب آشامیدنی مواجه است. ۳ میلیارد نفر در جهان به امکانات و سرویس بهداشتی (شستشو با آب و صابون) در خانه دسترسی ندارد. تا سال ۲۰۳۰ میلادی، ۷۰۰ میلیون نفر در جهان به دلیل کمبود آب مجبور به جابجایی و مهاجرت هستند. در برخی از کشورها برای دستیابی به خدمات آب و بهداشت ۶۱ درصد شکاف بودجه وجود دارد.

هدف هفتم: ایجاد دسترسی به انرژی پاک، مطمئن پایدار و نو برای همگان

آمارهای ۲۰۱۸ نشان می دهد، ۷۸۹ میلیون نفر در جهان به انرژی الکتریستیه (برق) دسترسی ندارد. از هر ۴ بیمارستان و مراکز بهداشتی در کشورهای درحال توسعه، یک بیمارستان به تسهیلات و انرژی برق دسترسی ندارد. ۱۷ درصد از انرژی نهایی مصرف شده در سال ۲۰۱۷، شامل انرژی های نو (تجدیدپذیر) است. ۲۰۱۴  میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ در کشورهای درحال توسعه هزینه توسعه استفاده از انرژی های نو شده است.

هدف هشتم: رشد اقتصادی پایدار، اشتغال کامل و کار شایسته برای همگان 

رشد اقتصادی در جهان بین سال های ۲۰۱۸- ۲۰۱۰ برابر با ۲ درصد محاسبه شده که این رقم در سال ۲۰۱۹ برابر ۱٫۵ درصد است. انتظار می رود در سال ۲۰۲۰ سرانه تولید ناخالص داخلی ۴٫۲ درصد کاهش یابد. ویروس کرونا موجب از دست دادن ۴۰۰ میلیون شغل در سه ماه دوم ۲۰۲۰ شد. ۱٫۶ میلیارد شاغل در بخش غیررسمی به دلیل شیوع ویروس کرونا خطر از دست دادن شغل و معیشت را احساس می کنند.

هدف نهم: ایجاد زیرساخت های مقاوم، ارتقای فرایند صنعتی سازی پایدار و توجه به نوآوری 

به دلیل شیوع ویروس کرونا، صنعت هواپیمایی شدیدترین افت را تجربه کرده است. از هر ۵ نفر یک نفر در کشورهای توسعه نیافته از اینترنت استفاده می کند. سرمایه گذاری در بخش تحقیقات و توسعه از ۱٫۴ تریلیون دلار در سال ۲۰۱۰ به ۲٫۲ تریلیون دلار در سال ۲۰۱۷ رسیده است.

هدف دهم: کاهش نابرابری در داخل و میان کشورها

آمارها نشان می دهد، ضریب جینی (عددی بین صفر تا یک که میزان نابرابری درآمد را نشان می دهد) در ۳۸ کشور بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۷ سقوط کرده است. ۵۴ درصد از کشورهایی که اطلاعات در مورد آنها موجود است، دارای سیاست های جامع و مشخصی در خصوص مدیریت مهاجرت هستند. جریان منابع برای کمک به توسعه کشورهای درحال توسعه از ۴۲۰ میلیارد دلاردرسال ۲۰۱۷ به ۲۷۱ میلیارددلاردر ۲۰۱۸ کاهش پیدا کرده است.

هدف  یازدهم: ایجاد شهرها و اجتماع محلی پایدار و تاب آور 

آمارهای ۲۰۱۸ نشان می دهد، ۲۴ درصد از جمعیت شهری در شرایط زاغه نشینی زندگی می کنند. بیش از ۹۰ درصد از افراد مبتلا به کووید-۱۹ در شهرها زندگی می کنند. مطابق آمارهای سال ۲۰۱۹ تنها نیمی از ساکنان شهرها به حمل و نقل عمومی دسترسی مناسب دارند. شرایط استاندارد یعنی این که هر شهروند حداکثر ۵۰۰ متر فاصله پیاده تا ایستگاه اتوبوس یا سامانه حمل و نقلی کم ظرفیت یا ۱۰۰۰ متر فاصله با پایانه ریلی یا کشتی فاصله داشته باشد. در سال ۲۰۱۶ میلادی، ۴٫۲ میلیون مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در شهرها بوده است.

هدف دوازدهم: الگوی تولید و مصرف مسئولانه

ردپای مواد اولیه در جهان با سرعت قابل توجهی درحال رشد است و حتی از جمعیت و رشد اقتصادی پیشی گرفته است و از ۷۳٫۲ میلیارد تن در سال ۲۰۱۰ به ۸۵٫۹ میلیارد تن در سال ۲۰۱۷ رسیده است. از ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ میلادی، ۷۹ کشور و اتحادیه اروپا حداقل یک سیاست و برنامه مشخص جهت ارتقای پایداری در بخش تولید و مصرف دارد. یارانه های پرداختی به سوخت های فسیلی از ۳۱۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵ به ۴۲۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ افزایش پیدا کرده است. آمارهای ۲۰۱۶ نشان می دهد، ۱۳٫۸ درصد از غذا در فرایند تولید، حمل و ذخیره سازی و … به ضایعات تبدیل می شوند.

هدف سیزدهم: اتخاذ اقدامات جهت مبارزه با تغییرات اقلیمی و اثرات آن 

میانگین دمای زمین تا سال ۲۱۰۰ تقریبا ۳٫۲ درجه سانتی گراد افزایش پیدا خواهد کرد. انتظار می رود به دلیل شیوع ویروس کرونا، تا پایان ۲۰۲۰ میلادی، ۶ درصد از انتشار گازهای گلخانه ای در جهان کاسته شود. در سال ۲۰۱۶ میزان سرمایه گذاری در بخش سوخت های فسیلی برابر با ۷۸۱ میلیارد دلار است که در مقایسه با سرمایه گذاری در بخش آب و هوا (۶۸۱ میلیارد دلار) بیشتر است. ۳۹ میلیون نفر در سال ۲۰۱۸ متاثر از تغییرات آب و هوایی زمین بوده اند (آتش سوزی جنگل ها، سیل، گرم شدن زمین، گردباد و …).

هدف چهاردهم: حفاظت و استفاده پایدار از اقیانوس و دریاها و منابع دریایی

پیش بینی می شود مقدار اسید موجود در اقیانوس ها تا سال ۲۱۰۰، بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ درصد افزایش یابد. مناطق حفاظت شده آبی که دارای تنوع زیستی هستند از ۳۰٫۵ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۴۶ درصد در سال ۲۰۱۹ رسیده است. سهم شیلات در تولید ناخالص داخلی در کشورهای کمتر توسعه یافته ۱٫۱۱ درصد و به طور میانگین در جهان ۱۰ درصد است.

هدف پانزدهم: حفاظت، بازسازی و ارتقای اکوسیستم و جلوگیری از بیایان زایی و بین رفتن تنوع زیستی 

بیش از ۳۱۰۰۰ گونه در جهان در معرض تهدید قرار دارند که ۲۷ درصد از آنها در معرض هشدار و در لیست قرمز قرار دارد. بین سال های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ هر سال ۱۰ میلیون هکتار از جنگل ها نابود شده اند. دو میلیارد هکتار از زمین توسط انسان تخریب و نابود شده است.

هدف شانزدهم: ترویج صلح، عدالت و تشکیل نهادهای توانمند و پاسخگو در تمامی سطوح

به طور میانگین هر روز ۱۰۰ غیرنظامی در درگیری های مسلحانه کشته می شوند. در سال ۲۰۱۹ آمارها نشان می دهد، ۷۹٫۵ میلیون نفر به خاطر جنگ در حال فرار هستند. میزان قتل در جهان از ۵٫۹ نفر در ۱۰۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۵ به ۵٫۸ در سال ۲۰۱۸ رسیده است (۴۴۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۸ قربانی قتل شده اند) که روند کاهشی کندی را نشان می دهد.

هدف هفدهم: احیای مشارکت جهانی با هدف توسعه پایدار

مقدار کمک های رسمی برای توسعه در سال ۲۰۱۹ برابر با ۱۴۷٫۴ میلیارد دلار برآورد شده است. میزان کمک ها در آفریقا و کشورهای توسعه نیافته نسبت به ۲۰۱۸، به ترتیب ۱٫۳ و ۲٫۶ درصد افزایش داشته است. بودجه و اعتبار اختصاص یافته برای آمار و اطلاعات در سال ۲۰۱۷ برابر ۶۹۰ میلیون دلار بوده است. انتظار می رود سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال ۲۰۲۰ تا ۴۰ درصد کاهش یابد. اشتراک پهنای باند در کشورهای توسعه یافته برابر ۳۳٫۶ درصد و در کشورهای درحال توسعه برابر با ۱۱٫۲ درصد است.

انتظار میرود با دانستن اهداف توسعه پایدار، در این راستا قدم های حساب شده تری برداشته شود و برای رسیدن به آن برنامه ریزی شهری دقیق تری مدون شود.

منبع: مجله اهداف توسعه هزاره (MDG)و اهداف توسعه پايدار (SDG)از (MDG) تا (SDG) از فرزام پوراصغر

مولف: شیوا بریانیان، مدیر کمیته آموزش و توانمندسازی